Philippa Gregory "Trzy siostry, trzy królowe"

Philippa Gregory „Trzy siostry, trzy królowe”, Książnica 2017, ISBN 978-83-245-8263-1, stron 472

Małgorzata Tudor jest najstarszą córką i drugim dzieckiem króla Henryka VII i Elżbiety z Yorków. Od zawsze wiedziała, że jej przeznaczeniem jest małżeństwo, które jej rodzicom, a przez to całej ojczyźnie, przyniesie polityczne sojusze. Wybrano dla niej Jakuba Czwartego, króla z dynastii Stewartów, a związek z nim ma być gwarantem pokoju na angielskich i szkockich ziemiach. Małgorzata jest przekonana, że z woli Boga będzie znakomitą królową, na pewno lepszą, niż Katarzyna Aragońska, hiszpańska infantka, która poślubiła jej starszego brata, Artura; a już na pewno wspanialszą, niż młodsza siostra, Maria. Żadna z nich, a już Małgorzata w szczególności, nie przypuszcza, jak wielkie podobieństwo losów je czeka. Miłość, nienawiść, niepewność własnej przyszłości, zawiść, zdrady – to wszystko przed nimi.

„Trzy siostry, trzy królowe” czytałam w momencie, gdy kończyłam oglądać serial na podstawie powieści Philippy Gregory „Biała księżniczka” z Jodie Cramer w roli Elżbiety York z królewskiego rodu Plantagenetów. Mknąc przez kolejne strony, wyobrażałam sobie zaludniające je postaci jako aktorów obsadzonych w filmowym obrazie. Fabuła niniejszej opowieści to lata późniejsze od serialowych – tam księżniczka Małgorzata jeszcze nie zaistniała, ale pojawiła się już Katarzyna Aragońska i mowa jest o jej zaręczynach z Arturem.

Philippa Gregory ma to do siebie, że nie tylko lubi, ale przede wszystkim znakomicie wychodzi jej uzupełnianie luk w angielskich dziejach. Małgorzata Tudor, najstarsza księżniczka z pierwszego pokolenia nowej dynastii, nie została przez historię uznana za godną upamiętnienia, a jeśli już, to nie pisano o niej w pochlebnych słowach, mając ją za istotę wyjątkowo zmienną, a przez to może nawet zwyczajnie głupią. Myślę sobie jednak, że o postaci żyjącej w tak trudnych czasach nigdy nie można wydać jednoznacznej, kategorycznej oceny. Małgorzata prowadzona ręką angielskiej pisarki, tak czysto po ludzku, nie wzbudza sympatii i nie da się jej lubić – jest w końcu nieodrodną wnuczką Małgorzaty Beaufort – ale wyzbywając się tych uprzedzeń, musiałam stwierdzić, że była chyba przede wszystkim bardzo niepewna siebie. I to zarówno jako kobieta i członkini rodziny panującej, jak i królowa. Owszem, była chełpliwa i pyszałkowata, ale często miałam wrażenie, że o swojej roli bardziej próbuje przekonać siebie niż innych. To ciągłe zwracanie uwagi np. na noszone przez Katarzynę suknie było może nie tyle czystą zazdrością, ile raczej chęcią podkreślenia swojej pozycji i podnoszeniem prestiżu, którego nie dało jej samo urodzenie (choć oczywiście twierdziła, że jest inaczej, ale myślę, że fakt, iż jej ojciec włożył koronę w wyniku walki, wpłynął na Małgorzatę i jej braci bardziej, niż sami byli skłonni przyznać). Jej wiary w siebie na pewno nie poprawiła sytuacja, gdy w zamku, w którym miała mieszkać z dużo od siebie starszym mężem, na dzień dobry zastała jego dzieci. Wydaje mi się, że Tudorówna była raczej bardzo nieszczęśliwą niewiastą, którą los ustawił między młotem a kowadłem: angielska księżniczka i szkocka królowa, z jednej strony ojciec (potem brat), z drugiej mąż, a pośrodku ona, jako gwarant pokoju. Sądzę więc, że wszystkie jej późniejsze decyzje, które miały czasem znamiona naiwności i życia dniem obecnym, bez myślenia o przyszłych konsekwencjach, były efektem poszukiwania tego szczęścia i spełnienia. Na pewno nie było jej łatwo pogodzić się z nierównym traktowaniem, a tak postrzegała sytuację Marii – młodsza siostra, choć według Małgorzaty robiła to samo, co i ona, stale zachowywała na dworze pozycję ulubienicy, a starszej ciągle nie pozwalano na swobodę i samodzielność.

To, rzecz jasna, tylko część refleksji, jakie wzbudziła we mnie postać Małgorzaty Tudor, ale nie mogę pisać o wszystkich, ponieważ musiałabym opisać całą treść. Teraz powinny też paść zachwyty nad kompozycją, stylem i sylwetkami bohaterów, ale tego też nie będzie, bo doskonale wiecie, że uważam Philippę Gregory na mistrzynię w dziedzinie beletrystyki historycznej, a „Trzy siostry, trzy królowe” tylko ugruntowują jej pozycję. I mnie w moim zdaniu.

Za możliwość przeczytania bardzo dziękuję Grupie Wydawniczej Publicat. 

Wyzwanie: „Grunt to okładka”.