Katarzyna Bonda "Florystka"

Katarzyna Bonda „Florystka”, Videograf 2012, ISBN 978-83-7835-131-3, stron 616

Zdarza się czasem popełnić błąd, który wydaje się tym życiowym, po którym nic już nie będzie wyglądało tak samo, a naprawić można go tylko w jeden sposób. Hubertowi Meyerowi przytrafiła się właśnie taka sytuacja. Ustalenie profilu w pewnej sprawie o podłożu politycznym nie poszło tak, jak trzeba, i miał tego całkowitą świadomość. Do głosu doszedł honor, poprosił więc o przeniesienie na emeryturę. Zakładał jednak przy tym, że będzie mógł się wykazywać jako wolny strzelec, ale to też nie wyszło, pracy było jak na lekarstwo. Czasem zdarzały mu się zaproszenia na wykłady, ale w takich przypadkach nie pobierał honorarium, a na inne zlecenia czasem nie opłacało mu się nawet opuszczać tej głuszy, w której się zaszył. Był więc on, kot i pies. Las, jezioro i cisza.

Nie znaczy to jednak, że Meyera nie dało się odnaleźć; kto chciał, wiedział, gdzie szukać. A chciał go znaleźć dawny kumpel z białostockiej komendy, Doman. Poprosił go o pomoc; miał wziąć udział w przesłuchaniu kobiety, matki dziewięcioletniej Zosi Sochackiej, która zaginęła. Dziewczynka urodziła się w mieszanej rodzinie, ojciec był biały, matka wywodziła się z Romów. Z czasem śledztwo robi się coraz bardziej pogmatwane, pojawiają się podobieństwa do morderstwa jedenastoletniego Amadeusza. Matka chłopca, Ola, jest uznaną w mieście florystką – nikt nie robi takich bukietów, jak ona; kwiaty, które dobiera, zawsze mają coś przekazywać. Wcześniej kobieta była obiektem plotek, gdy twierdziła, że ma kontakt ze zmarłym dzieckiem, wielu uznało ją za wariatkę. Z biegiem dni policjanci okrywają, że to Ola była ostatnią osobą, która widziała Zosię żywą. Czy kobieta, która staje się główną podejrzaną, mogła zamordować dziewczynkę? Jaki miałaby motyw? Zemsta za śmierć jej synka?

To Katarzynie Bondzie zawdzięczamy wprowadzenie do polskiej literatury kryminalnej postaci profilera, psychologa, który na podejrzanych i ofiary patrzy pod innym kątem, niż reszta policjantów. Tyle że tym razem Hubert Meyer formalnie policjantem już nie jest, choć nie tak łatwo odciąć się od przeszłości, gdy zawód ma się we krwi i nie potrafi się robić nic innego. Nie zastanawia się długo nad powrotem, nawet jeśli miałby być chwilowy; konieczność odnalezienia zaginionego dziecka jest dla niego ważniejsza, niż wszystkie inne wątpliwości. Meyer po raz pierwszy pojawił się w „Sprawie Niny Frank” (wydanej później jako „Dziewiąta runa”), którą czytałam, choć niewiele mi z niej w głowie pozostało. Dlatego też teraz czułam się tak, jakbym nie miała z nim wcześniej do czynienia. A było to bardzo udane spotkanie. Ma facet coś w sobie, nie da się ukryć, a tym, co pociąga najbardziej, jest przenikliwość i inteligencja – cóż, nie bez powodu mówi się czasem, że najseksowniejszym organem u mężczyzny jest mózg (a może mówi się tak o kobietach, nieważne, do Meyera mi pasuje). I nawet jeśli czasem wyłaziły z niego drobne skłonności do szowinizmu, to przymykałam na to oko; mało tego, to Leny Pawłowskiej, która najpierw proponowała mu współpracę, by zaraz potem zostać skierowaną do pomocy w śledztwie, nie polubiłam i wcale mi nie zależało, że kręciła się koło profilera.

„Florystka” to nie jest łatwa opowieść, z jednego zasadniczego powodu: tu dzieje się krzywda dzieciom, a to zawsze będzie trudne do przejścia, nawet jeśli jest tylko fikcją literacką (inna sprawa, że żyjemy w coraz brutalniejszych czasach, gdzie przy okazji licznie odkrywanych zbrodni coraz wyraźniej uświadamiamy sobie, że człowiek potrafi być bestią gorszą od najdzikszych drapieżników, więc świat wykreowany przez Bondę wcale nie wydaje się mało prawdopodobny). Pisarka zagłębiła się również w problem żałoby, którą przeżywamy razem z Olą, i zrobiła to po mistrzowsku – ja miałam wrażenie, że wciąga mnie jakieś bagno żalu, smutku, ale i szaleństwa. Naprawdę autorka doskonale wie, jak zafundować czytelnikowi dreszcze napięcia i strachu – strachu przed tym, co potrafi zrobić z człowiekiem jego własny rozum.

Zachwycałam się niedawno „Pochłaniaczem” pióra Bondy i skoro o tamtej książce twierdziłam, że jest genialna, to co powiedzieć o „Florystce”, która – mimo makabrycznych zbrodni i traumatycznych emocji – podobała mi się jeszcze bardziej? Ale nie jest to wcale tak, że Katarzyna Bonda jest z książki na książkę lepsza (co można stwierdzić, czytając je w innej kolejności, niż się ukazywały) – ona jest po prostu obdarzona fenomenalnym talentem (do którego dokłada na pewno ogrom przygotowania i pracy, by każdy element był perfekcyjnie dobrany), który daje pewność, że za każdym razem, gdy wypuszcza spod swych skrzydeł nowe dzieło, będzie to literacka perełka. I mniej istotny jest gatunek, jaki wtedy wybiera – czy będzie to dokument, jak „Polskie morderczynie”, czy rasowy kryminał, jak „Florystka” i „Pochłaniacz” – nazwisko Bonda na okładce jest swego rodzaju znakiem jakości - najwyższej jakości (a pod nim powinien być jeszcze dopisek „dobre, bo polskie”). Przekonałam się o tym po raz czwarty, więc nie mogę się mylić. „Florystka” to idealnie skomponowana wiązanka, przekonajcie się, z czego się składa.          

Wyzwanie: „Polacy nie gęsi”.