Sherry Jones "Królowe"

Sherry Jones „Królowe”, Pascal 2013, ISBN 978-83-7642-224-4, stron 432

Małgorzata, Eleonora, Sancha, Beatrycze. Cztery córki ambitnej matki, Beatrycze Sabaudzkiej. Stworzone do wielkich celów, do panowania nad Europą. Plany odpowiedniego mariażu dla każdej z nich, matka snuła już od najwcześniejszych lat. Wprowadzenie córek do uprzywilejowanej, cieszącej się prestiżem rodziny, miało być największą nagrodą za trud włożony w ich wychowanie, dość nietypowe jak na tamte czasy. Bo cóż miała do powiedzenia kobieta w XIII wieku? Niewiele. A córki Beatrycze miały. Zapewniono im staranne wykształcenie, a matka nie bez powodu zwracała się do nich „moi chłopcy”. Przez całe swoje życie uczulała je tylko na jedno: to rodzina jest najważniejsza, każde inne zależności można zerwać, ale więzów krwi absolutnie nie.

Małgorzata, królowa Francji, żona Ludwika IX. Eleonora, królowa Anglii, żona Henryka III. Sancha, królowa Niemiec, żona Ryszarda z Kornwalii. Beatrycze, królowa Sycylii, żona Karola Andegaweńskiego. Każda z nich w nowej ojczyźnie, wśród nowych ludzi. Co przeważy? Ambicja i chęć bycia najlepszą? Wierność zasadom matki? Miłość do męża?

Sherry Jones inspirację znalazła w biografii autorstwa Nancy Goldstone: „ (...) poczułam niedosyt. Pragnęłam wiedzieć więcej o intrygujących postaciach sióstr. Jak wyglądały? Jakie miały osobowości?” (str. 2). Czy przełożyło się to na jej powieść? Moim zdaniem nie do końca. Nie udźwignęła w pełni zadania obdarzenia swoich bohaterek rysem psychologicznym. Zdaję sobie sprawę z faktu, iż na pewno nie była to sprawa prosta, bo w końcu chodzi o cztery nieprzeciętne kobiety, ale i tak liczyłam na więcej.

Narastające we mnie upodobanie do powieści historycznych zrodziło się pod wpływem „Kochanka dziewicy” Philippy Gregory i kolejnych jej powieści, które miałam przyjemność czytać. Nie ma więc co ukrywać, że jest ona dla mnie mistrzynią zbeletryzowanych opowieści i tego, jak takie książki powinno się pisać. I okazuje się, że ciężko jej dorównać, bo wysoko postawiła poprzeczkę. Ale są przykłady na to, że można się do niej zbliżyć. Zalicza się do nich na pewno C. W. Gortner, a zwłaszcza jego „Ostatnia królowa”, ale także Rebecca Jones z „Hrabiną”. Sherry Jones w moim odczuciu jeszcze sporo brakuje.

Nie twierdzę, że „Królowe” to powieść nieudana. Tak nie jest. Początek jest naprawdę świetny, ale w pewnym momencie pisarka zaczyna gnać przez kolejne wydarzenia, zaniedbując warstwę emocjonalną. Do tego przedstawia dynamicznie zmieniającą się sytuację pobieżnie. O ile jeszcze Małgorzatę i Eleonorę mamy szansę dość dobrze poznać, o tyle z Sanchą i Beatrycze jest już gorzej. Powiedziałabym, że portret Małgorzaty jest najpełniejszy, dzięki bogato opisanym relacjom z pogrążającym się w szaleństwie religijnym mężem i wredną teściową, ale gdy dochodzimy do ślubów jej sióstr, autorka zaczyna się spieszyć, chcąc zmieścić ich całe życie w jednym tomie. Musiało się to odbić na ich charakterystyce.

Gdy odrzucić jednak te uprzedzenia, otrzymamy dobrą powieść kreślącą obraz trzynastowiecznej Europy, ogarniętej konfliktami i rywalizacją czterech znaczących kobiet. Jak wiele każda z nich jest w stanie zrobić i poświęcić dla władzy, ale i miłości, dwóch namiętności uniwersalnych dla każdej epoki? Zapraszam do lektury.   

Za możliwość przeczytania bardzo dziękuję Pani Justynie z Wydawnictwa Pascal.

Książka bierze udział w wyzwaniu „Czytamy książki historyczne”.