Katarzyna Rosicka-Jaczyńska "Ołówek"

Katarzyna Rosicka-Jaczyńska „Ołówek”, Poligraf 2011, ISBN 978-83-62752-47-8, stron 300

Na wstępie, jeśli mogę Wam coś doradzić: jeżeli nie słyszeliście wcześniej o „Ołówku” i jego autorce, to zajrzyjcie do Internetu dopiero po lekturze. Panią Katarzynę zobaczyłam kiedyś przypadkiem w telewizji, w reportażu jej poświęconym. Jej obraz został mi w głowie, a potem ukazał się „Ołówek”. Dopiero teraz udało mi się go przeczytać.

Miała wszystko. Zdrowe dzieci, własną agencję modelek, mnóstwo pieniędzy, znane nazwisko i wypracowaną markę w swojej branży. Wokół siebie przystojnych mężczyzn. Żyła intensywnie, praca dawała jej spełnienie, była jej miłością. Wakacje w dowolnie wybranym miejscu, prywatne szkoły dzieci, realizowanie zachcianek. I nagle w tym zabieganym życiu coś zaczęło szwankować. Pojawiły się kłopoty z utrzymaniem równowagi, sztywność ciała, niespodziewane, nagłe upadki. Pamięta dokładne daty, kiedy robiła coś po raz ostatni: prowadziła auto, przechodziła prze ulicę, uprawiała seks, sama jadła. Prawidłową diagnozę postawiono po trzech latach: śmiertelne stwardnienie zanikowe boczne (SLA). Postęp choroby sprawił, że stała się więźniem własnego ciała: „SLA pożera ciało, umysł pozostawiając w pełni sprawnym” (str. 54).

Odpowiedni sprzęt komputerowy dał jej możliwość dzielenia się swoimi przeżyciami. Fragmenty książki ukazywały się na forum strony poświęconej stwardnieniu. Sytuacje opisywane przez panią Katarzynę, a z nich przecież składało się jej życie, wywoływały szok i oburzenie; porażały też bezmyślnością ludzi, od których szczególnie oczekuje się empatii i po prostu bycia człowiekiem. Z tych grup „zasłużyły się” bardzo pielęgniarki i opiekunki, całkowicie zobojętniałe, wykazujące się najgorszym rodzajem rutyny. Pielęgniarki traktujące pacjentkę jak przedmiot albo jak upośledzoną kukłę bez uczuć. Opiekunki myślące, że skoro siedzi na wózku, leży, nie jest w stanie samodzielnie się poruszać, to przestaje być człowiekiem, który ma swoją godność i któremu należy się szacunek. Czy osobie niepełnosprawnej nie przysługuje prawo do intymności, wyrażające się choćby zwykłym zamknięciem drzwi do toalety? „Jak długo można dobijać się o odrobinę zrozumienia, ustawicznie prosząc i tłumacząc te same sprawy” (str. 84). Były też sceny, które w czytelniku powodowały łzy bezradności, gdy np. dwie opiekujące się osoby nie dawały rady ułożyć jej tak, by nic nie uwierało, nic nie bolało. Pani Katarzyna mówiła, żeby wyobrazić sobie przeżycie jednego dnia z taśma klejącą na ustach, uniemożliwiającą jakąkolwiek komunikację. Ona do tego nie mogła się nawet odwołać do gestów.

Z książki wyłonił się też przejmująco smutny obraz relacji autorki z jej dziećmi. Gdy zachorowała, cała trójka była w wieku nastoletnim. Wiadomość o śmiertelnej chorobie matki, której dawano pół roku życia, przekazana w niezbyt delikatnej formie, na pewno wpłynęła na ich rozwój w tym trudnym czasie dojrzewania, zachwiała ich poczuciem bezpieczeństwa. Jednak nie potrafię zrozumieć ich zachowania, dla mnie było ono pełne okrucieństwa, zwłaszcza ze strony synów. Możliwe, że wyrażali swój bunt i gniew na los, a ukierunkowali go na nią, bo była najbliżej. Ale jeśli synowi trudno jest oderwać się od gry komputerowej, żeby zrobić matce herbatę, to coś jest chyba nie w porządku.

Katarzyna Rosicka-Jaczyńska dużo miejsca poświęca Bogu. Nie buntuje się, nie pyta, dlaczego ona, wręcz przeciwnie, w pełni wpuszcza Go do swojego życia, pozwalając Mu zostać z nią już do końca i wreszcie pojmując, co to znaczy być ołówkiem w Jego ręce.

„Ołówek” jest jedną z tych książek, które nakazują spojrzeć na własne problemy z dystansem, nie przejmować się błahostkami, jeśli tylko dopisuje nam zdrowie i jesteśmy samodzielni. Całkowita zależność od innych była tym, z czym najtrudniej przyszło się pogodzić autorce. Jej życie z pasma sukcesów przerodziło się w pasmo udręki, bólu, upokorzeń. Przejmująca to historia.   

Książka bierze udział w wyzwaniu "Nie tylko literatura piękna...'