Agnieszka Kowalska "Czas na mnie... Opowieść o Maćku Kozłowskim"

Agnieszka Kowalska „Czas na mnie... Opowieść o Maćku Kozłowskim”, Czerwone i Czarne 2013, ISBN 978-83-7700-065-6, stron 232

Maciej Kozłowski urodził się w 1957, a zmarł w 2010 roku. Aktor szerszej publiczności znany raczej z ról serialowych i filmowych kreacji gangsterów czy innych czarnych charakterów. Grał w Teatrze Narodowym w Warszawie, ale chyba najlepiej zapamiętany został jako Krzywonos w ekranizacji „Ogniem i mieczem”. Zmarł na wirusowe zapalenie wątroby typu C.

Agnieszka Kowalska jest malarką, tworzy portrety. Była żoną Macieja Kozłowskiego. Niedługo, pobrali się w 2008 r. Niedługo z perspektywy osoby z zewnątrz, która ich nie zna; dla nich te wspólne lata, także te przed ślubem, były kwintesencją życia. „Czas na mnie...” jest opowieścią o człowieku, nie o aktorze; jak pisze sama Kowalska – to zadanie, przedstawienie jego dorobku artystycznego, pozostawia dokumentalistom.

Ona zabiera nas w świat Macieja Kozłowskiego prywatnego, intymnego, tego z zacisza domowego. Choć nie ma tutaj licznych drobiazgowych opisów, chronologicznie prezentowanych zdarzeń – to raczej garść wspomnień i powodowanych nimi przemyśleń.

Lubiłam Macieja Kozłowskiego. Nie znam jego wszystkich ról, pewnie częściowo też mam utrwalony jego wizerunek twardego faceta. Wiedziałam o jego chorobie, wierzyłam, że uda mu się z niej wyjść – nie piszę, że ją pokonać; jego żona wyjaśnia, dlaczego jej zdaniem on z nią wygrał. Smutno było, gdy go zabrakło. „Czas na mnie...” – ten „najpiękniejszy list miłosny, jaki czytałam”, jak napisała Dorota Wellman – przywołał go znów na dłuższą chwilę i pozwolił go odkryć na nowo, z innej strony. Stworzył obraz mężczyzny ciepłego, wrażliwego, nieobojętnego na los innych, ludzi i zwierząt, który wiele dla nich robił, choć niekoniecznie lubił i chciał o tym mówić.

Agnieszka Kowalska nie pisze zbyt dużo o chorobie. Nie ma pretensji do życia o to, że się pojawiła – ona nie znała go przed nią; nie złorzeczy śmierci. Choć pisze, że przyczynę odejścia często uznajemy za wroga, bo lubimy takiego wskazać, bo to pomaga nam znaleźć w tragedii pożegnania jakiś sens, to jednak powoli udaje jej się wracać do świata. Co nie znaczy, że zapomniała, że przebolała, że nie cierpi: „Są chwile, kiedy wiele bym dała, żeby Maciek nagle pojawił się w drzwiach”. Ale równocześnie wie, że dane jej było doświadczyć czegoś, co jest być może największą tajemnicą życia: miłości. Miłości tym bardziej cennej, że przyszła tak późno.

Tym, co mnie osobiście najbardziej wzruszyło, był moment, w którym Agnieszka Kowalska opisuje pojawianie się męża w jej snach. Tak jak u Doroty Wellman cała książka zrodziła myśl, że chciałaby, żeby ją tak ktoś kochał, tak mnie ten fragment skłonił do zamyślenia nad tym, jak bardzo istotne może być takie wsparcie po odejściu najbliższych, ta nadprzyrodzona, metafizyczna obecność.

W obliczu ostateczności jesteśmy bezradni. Mam tutaj na myśli ostateczność w postaci śmierci tej ziemskiej, nie duchowej. „Czas na mnie...” jest lekturą, wobec której też jestem bezradna. Nie wiem, jak oddać słowami uczucia, które we mnie wywołała, to raczej każdy musi przeżyć na swój sposób. Mogę tylko powiedzieć, że podziwiam Agnieszkę Kowalską za to, że znalazła w sobie siły, by podzielić się tym, co dla niej najcenniejsze: obrazem człowieka, którego kochała. To jego portret.

Książka bierze udział w wyzwaniu „Nie tylko literatura piękna...”.