Beate Teresa Hanika "Milczenie"

Beate Teresa Hanika „Milczenie”, Nasza Księgarnia 2010, ISBN 978-83-10-11808-0, stron 216

13-letnia Malwina nie prowadzi radosnego życia nastolatki. Nie myśli o niebieskich migdałach. Jej dom nie jest sielską oazą spokoju, w której można się ukryć i oczekiwać wsparcia. Matka cierpi na migreny i najlepiej jej w zamkniętym pokoju z dala od świata, choćby tego najmniejszego, czyli rodziny. Ojciec, nauczyciel nielubiany przez uczniów, jest surowy i despotyczny, jego zdanie jest zdaniem większości i nawet mu przez myśl nie przejdzie, że może być inaczej. Z siostrą Malwina drze koty, a brat jest na studiach i w domu bywa rzadko. 

Babcia Malwiny niedawno zmarła. Dziadek został sam. To obowiązkiem dziewczyny będzie zawożenie mu obiadów. Ale pod przykrywką ciepłych uczuć starszego pana do ulubionej wnuczki kryje się coś gorszego, mrocznego; co Malwinę przytłacza i powoduje niespotykane dotąd reakcje jej ciała.

W jej życiu jest tylko jeden jasny promyk: Lizzy, przyjaciółki z lekcji muzyki; nieustraszona, pewna siebie. Ich ulubionym miejscem jest stara, opuszczona, zaniedbana willa, do której nie chcą dopuścić grupy chłopaków z nowego osiedla.

„Milczenie” nie jest książką odkrywczą, która podejmowałaby temat wykorzystywania seksualnego po raz pierwszy i nowatorski. Nie wstrząsnęła mną też tak, jak „Dziewczynka, która widziała zbyt wiele”, bo choć może porównywanie tych dwóch książek nie jest do końca trafne, to jednak narastającym nastrojem niepokoju są podobne. Powieść niemieckiej autorki mimo wszystko bulwersuje. Nie wiem, czy można to nazwać stereotypem, ale opiera się na schemacie, który pewnie jest najczęstszy także w rzeczywistości – przemoc seksualna ma miejsce w rodzinie przy cichym przyzwoleniu zaangażowanych osób bliskich. Z opisu na okładce wynikało co innego, więc gdy dotarła do mnie całość sytuacji, jej prawda i wymiary czasowe, trafił mnie po prostu szlag. Znów pojawiły się pytanie, które rodzą się zawsze: jak tak można, dlaczego tak jest, skąd u niektórych przekonanie, że mają prawo do robienia innym – dzieciom, nastolatkom, dorosłym – takich rzeczy?

Książka wprawdzie nie jest oparta na faktach – a przynajmniej nic na ten temat nie znalazłam – ale jest niestety bardzo realistyczna. Nie ma tutaj opisów miejsc i czasu, akcja toczy się w bliżej nieokreślonym, niemieckim miasteczku, co jeszcze bardziej potęguje wrażenie powszechności i tego, że taka historia może się wydarzyć obok nas. Nie ma chyba ostatnio miesiąca, żeby media nie doniosły o kolejnym przypadku wykorzystywania seksualnego. No właśnie, przypadku, a przecież za każdą taką informacją kryje się ludzki dramat, nieszczęście, poczucie winy, z których bardzo trudno jest się otrząsnąć, o ile w ogóle jest to możliwe.

„Milczenie” nie jest też dosłowne, nie ma nic powiedzianego wprost, ale nawet to, co jest, może zszokować i oburzać. Zabrakło mi jedynie bardziej wyrazistego, rozbudowanego zakończenia, tego postawienia kropki nad i.

Nie wiem, czy polecam. Myślę, że zjawisko, o którym pisze autorka, występuje coraz częściej, wystarczy gazeta czy serwis internetowy, żeby nie dało się o tym zapomnieć; nie jestem więc przekonana, czy trzeba jeszcze o tym czytać w powieściach. Chciałam przeczytać „Milczenie”, bo wydano je w serii, którą lubię, ale na razie tego tematu mam dosyć.