Emily Brontë "Wichrowe Wzgórza"

Emily Brontë „Wichrowe Wzgórza”, MG 2014, ISBN 978-83-7779-174-5, stron 448

Majątek Wuthering Heights. To tam rozegra się dramat, który już na zawsze zmieni życie jego mieszkańców. To do tego domostwa jego właściciel, pan Earnshaw, przywozi z kolejnej podróży chłopca znalezionego na ulicach Liverpoolu. Jest on bezdomnym Cyganem, ale nowy pan szybko zaczyna w nim widzieć swojego ulubieńca. Swoim własnym dzieciom zapowiada, że mają traktować Heathcliffa jak brata. Początkowo Hindley i Cathrine są mocno niezadowoleni, mieli przecież dostać od papy prezenty, a nie jakąś brudną istotę. Ale szybko między Cathy a Heathcliffem rodzi się niebywale silna więź, jedno staje się nieodłączną częścią drugiego. Dokazują, broją, włóczą się po wrzosowiskach, za nic mając sobie napomnienia i przestrogi.

Sielanka nie trwa jednak długo. Po śmierci starszego Earnshawa, jego syn ani myśli traktować przybłędę jak członka rodziny. Cathrine poznaje młodych Lintonów, Edgara i Izabellę, mieszkańców sąsiedniego domu, którzy zaczynają odgrywać coraz większą rolę w jej życiu, aż wreszcie decyduje się przyjąć oświadczyny młodego panicza. W czasie rozmowy z piastunką i gospodynią, Nelly Dean, dziewczyna wypowie słowa, które nigdy nie powinny dotrzeć do Heathcliffa. Niestety, dotarły; chłopak wyjeżdża, ale powróci. I nic już nie będzie dobrze...

Z klasyką bywa u mnie różnie, uważam, że nie do wszystkich dzieł jeszcze dojrzałam (choć jeśli chodzi o kryteria doboru lektury, wiele się w moim przypadku zmieniło, więc kto wie, czy i czas klasyki powoli nie nadchodzi), ale „Wichrowe Wzgórza” to książka, którą uwielbiam i sądzę, że każdy powinien ją znać. To jest tak niesamowita opowieść, że chyba żadna inna nie może się z nią równać. Moja miłość do niej zaczęła się w wieku szkolnym, około szóstej klasy szkoły podstawowej; najpierw obejrzałam ekranizację z niezrównaną rolą Ralpha Fiennesa i Juliette Binoche, dopiero po niej przeczytałam literacki oryginał. Przez te wszystkie lata, które upłynęły od tamtej chwili, sięgałam po niego jeszcze parokrotnie, za każdym razem odnajdując coś nowego. Myślę, że jest to jeden z największych atutów tego arcydzieła: po pierwsze, jakkolwiek dobrze nie znałoby się fabuły, zawsze czyta się tak, jakby to był pierwszy raz; po drugie – zapewnia ono niezliczone możliwości interpretacji, bo każdy czytelnik może ją odebrać zupełnie inaczej. Bo tak naprawdę o czym są „Wichrowe Wzgórza”? O miłości czy o nienawiści? Ja pozwolę sobie twierdzić, że jednak o miłości, o namiętności tak wielkiej, że aż destrukcyjnej, o uczuciu tak silnym, że gdy zabraknie jego obiektu tu, na ziemi, chce się świat obrócić wniwecz, unicestwić, zniszczyć tak doszczętnie, by nie zostało już nic. Samemu tkwiąc w piekle samotności nie dającej się ukoić, chce się jego przedsionka dla innych. Ale czy ta nienawiść, objawiająca się aż taką podłością charakteru, nikczemnością, brakiem jakichkolwiek ludzkich uczuć, ma szansę zwyciężyć? Czy to może jednak porywy serca potrafią się wznieść ponad wszystko inne i pokonać wyrządzone zło? A może pod podszewką tych afektów kryje się drugie dno? A czy Heathcliff był człowiekiem zdolnym do uczuć wyższych, czy może jednak diabłem wcielonym? Oceńcie sami.

Emily Brontë bez najmniejszych wątpliwości udało się stworzyć dzieło wybitne. Bo jak inaczej można nazwać historię, która fascynuje od ponad stu sześćdziesięciu lat? Jak skwitować książkę, która po dziś dzień pasjonuje badaczy i interpretatorów? Jak inaczej, niż w podniosłych słowach, pisać o powieści, która charakteryzuje się taką magią przyciągania i oddziaływania, a przecież wykreowała bohaterów, z których każdy, choć stworzony z pełną wyrazistością, może budzić raczej odrazę i chęć odrzucenia, bo ma swoje na sumieniu? Czy da się nie podziwiać autorki jednego utworu, ale za to takiego, za pomocą którego przenosimy się na wietrzne wrzosowiska w dziewiętnastowiecznej Anglii i tkwimy na nich nadal, nawet po przewróceniu ostatniej strony? Ja nie potrafię.   

Za możliwość przeczytania bardzo dziękuję Wydawnictwu MG.

Wyzwania: „Czytamy książki historyczne”, „Czytamy powieści obyczajowe” oraz „Trójka E-PIK”.