Luz Gabás "Czarownice z Pirenejów"

Luz Gabás „Czarownice z Pirenejów”, Muza 2016, ISBN 978-83-287-0118-2, stron 480. Premiera 17.02.2016.

Życie Briandy do tej pory biegło znajomym i uporządkowanym torem. Pracowała jako inżynier, zabiegając o nowe kontrakty; związkowi z Estebanem też nic nie mogła zarzucić. Ale coś się ostatnio zmieniło, organizm kobiety zaczął ją zawodzić w najważniejszych momentach, serwując niewytłumaczalne ataki paniki. Zdiagnozowane zaburzenia lękowe Brianda chce wyciszyć z dala od Madrytu, więc wyjeżdża do domu swojej ciotki Isoliny, do Anels. Jednak jej samopoczucie nie tylko się nie polepsza; kobieta ma wrażenie, że jest coraz gorzej, nadal dręczą ją koszmary senne. Gdy któregoś dnia poznaje tajemniczego Corsa, jest przekonana, że już się z nim spotkała. Mężczyzna fascynuje ją coraz bardziej. Czy Brianda pójdzie za głosem namiętności? Czy okryje, co tak naprawdę się z nią dzieje? 

Oprócz ulubionych epok historycznych, są w dziejach świata również tematy czy zjawiska, które szczególnie mocno mnie frapują. Lubię czytać o amerykańskim Południu i czasach niewolnictwa (choć słowo „lubię” zawsze w tym kontekście mi zgrzyta), o Ku Klux Klanie też, ale o tym już chyba nadmieniałam nie raz. Natomiast nie miałam chyba jeszcze okazji wspomnieć o tym, że fascynuje mnie historia czarownic. Słowo „historia” jest tu wyjątkowo na miejscu, bo nie chodzi mi o wątki nadprzyrodzone, ale o życiorysy kobiet, które na przestrzeni wieków oskarżano, najczęściej niesłusznie, o magię, rzecz jasna czarną. W grę wchodzi tu okres Świętego Oficjum i inkwizytorów. Ten dobór pociągających mnie wątków mógłby świadczyć o jakimś moim skrzywieniu – w końcu wybieram lektury, w których prędzej czy później, ale zawsze komuś dzieje się niezawiniona krzywda - ale ja postrzegam to trochę inaczej. Może próbuję zrozumieć, skąd biorą się mechanizmy, które potrafią puścić w ruch machinę niesprawiedliwości społecznej, pozwalającą człowiekowi stawiać się na miejscu Boga.    

To właśnie moje upodobania czytelnicze sprawiły, że zaintrygowała mnie powieść „Czarownice z Pirenejów”. Jej autorka, Luz Gabás, pochodzi z Hiszpanii, studiowała anglistykę na uniwersytecie w Saragossie i pracowała jako wykładowca akademicki. Zadebiutowała „Palmami na śniegu” – już żałuję, że nie miałam okazji ich przeczytać. A wszystko dlatego, że „Czarownicami...” Gabás całkowicie mnie zauroczyła. Nieśmiało liczyłam, że to będzie pasjonująca historia, ale ostatecznie efekt końcowy przeszedł moje oczekiwania. Najistotniejsze jest to, że część fabuły tocząca się w latach 1585-1592 wydarzyła się naprawdę. Dostałam więc to, czego szukam: opowieść inspirowaną prawdziwymi wydarzeniami. To w tym ostatnim roku w jednym z miasteczek leżących na hiszpańskiej prowincji doszło do „procesów” kobiet oskarżonych o bycie czarownicami. Celowo postawiłam tu cudzysłów, ponieważ obrady takich sądów niewiele miały wspólnego z obliczem faktycznej sprawiedliwości i prawa. Luz Gabás szeroko i barwnie nakreśliła panoramę zdarzeń, na tle których doszło do ostatecznego dramatu. I o ile pozwoliła zrozumieć, co przywiodło „sądzących” do ich czynów, o tyle nadal nie mogę pojąć tej ogromnej, niszczącej siły ludzkich uczuć, która każe zabijać. I nie wiem, czy to w ogóle jest do pojęcia...

Początek „Czarownic...”, przyznaję, szedł mi trochę opornie. Ale mniej więcej od pięćdziesiątej strony lektura pochłaniała mnie coraz bardziej, a gdy autorka przeniosła nas w czasie do XVI wieku, przepadałam całkowicie. Przywiązałam się do tamtej Briandy i koleje jej losu śledziłam z drżeniem serca. I choć wiedziałam, co ją czeka, tak bardzo chciałam wierzyć, że jest jeszcze jakaś nadzieja. Uczucie irracjonalne, ale jego moc mnie samą zaskoczyła – nie spodziewałam się, że będę tak przeżywać tragedię Briandy i Corsa. Gabás w genialny i głęboko emocjonalny sposób pokazała indywidualny życiorys, a zarazem wspólnotę losów każdej z kobiet, która miała to nieszczęście dostać się w łapy mężczyzn „zaprowadzających porządek”. Mogły kochać, mieć dzieci, prowadzić dom i nie mieć nic wspólnego z czarami – nie miało to jednak żadnego znaczenia, musiały zginąć, bo w gruncie rzeczy ktoś miał taki kaprys. Straszne i okrutne.

Nie mogę już chyba bardziej podkreślać, jak wielkie uczucia wzbudziły we mnie „Czarownice z Pirenejów”. Swoją drugą powieścią Luz Gabás idealnie wpasowała się w mój gust. Jej opowieść zgrabnie splata wątek historyczny z przekonaniem, że prawdziwa miłość jest niezniszczalna i przetrwa wieki. Polecam gorąco.         

Za możliwość przeczytania bardzo dziękuję Wydawnictwu Muza.

Wyzwanie: "Grunt to okładka".