Jo Baker "Dworek Longbourn"

Jo Baker „Dworek Longbourn”, Czwarta Strona 2014, ISBN 978-83-7177-975-6, stron 392

Dworek państwa Bennetów – pana i pani oraz ich pięciu córek na wydaniu – funkcjonuje sprawnie jak w szwajcarskim zegarku dzięki pani Hill, gospodyni, i jej mężowi kamerdynerowi. To oni zawiadują pracą pokojówek, Sary i Polly. Sara miała siedem lat, gdy jako sierota z przytułku trafiła pod opiekę pani Hill. Dziewczynka była jej bardzo wdzięczna i z czasem pogodziła się ze swoim losem, choć zdarzały się chwile, gdy rodziły się w niej większe ambicje, gdy chciała czegoś więcej – wyjechać poza Longbourn, najlepiej gdzieś daleko, choć na początek i Londyn byłby dobry. Takie myśli towarzyszyły jej najczęściej w dniu opierunku, to marzenie, iż „nigdy już nie będzie musiała czyścić swojej bielizny” (str. 10), narastało wtedy ze zdwojoną siłą. Praca była ciężka, choć na szczęście panienki Bennet nie były złośliwe i nie utrudniały pokojówkom dodatkowo życia, a pan B. pożyczał Sarze książki ze swojej biblioteczki. 

Któregoś dnia w dworku pojawił się nowy służący - James Smith został lokajem. Choć pierwsze spotkania z Sarą nie wypadło zbyt pomyślnie, dziewczynę ten młody mężczyzna intrygował. Tym bardziej że zdawał się on skrywać jakąś tajemnicę. Czy Sarze uda się ją odkryć? Czy możliwe jest, by tę dwójkę połączyło uczucie? A może zainteresowanie Sary zwróci się w stronę czarnoskórego służącego pana Bingleya?

Jo Baker, angielska doktor literatury, powieść Jane Austen „Dumę i uprzedzenie” uwielbia do tego stopnia, że zdecydowała się w niej „zamieszkać”, a zarazem w taki właśnie sposób – swoją wizją jej niejako „zaplecza” – oddać swój hołd i rolę, jaką ta książka odegrała w jej życiu. Nadała imiona tym bohaterom, „dla których ich zabrakło w oryginale – kamerdynerowi, lokajowi i drugiej pokojówce – a pani Hill powierzyłam rolę kucharki oraz gospodyni” (str. 388). I jeszcze jeden cytat, by oddać istotę niniejszej powieści: „Główne postaci Dworku Longbourn przenikają Dumę i uprzedzenie niczym duchy; istnieją, żeby służyć rodzinie i opowiadanej historii. Przynoszą listy i powożą bryczkami; udają się po sprawunki (...) przynajmniej dla mnie, oni są równie ważni” (str. 388). Nie musi się jednak obawiać ten, kto nie zna twórczości Jane Austen (lub czytał ją na tyle dawno, że nic z niej nie pamięta, jak ma to miejsce w moim przypadku) – z utworu Jo Baker można czerpać przyjemność dla niego samego, bez odwoływania się do książki-inspiracji.

Sądzę również, że angielska pisarka wykazała się oryginalnością pomysłu, osadzając akcję wśród dworskiej służby. W charakterystyce bohaterów, w ich osobowościach od razu widać, jak mocno była przekonana do swojej wizji, bo te postaci wręcz żyją. Każda jest nakreślona z rozmachem, a jej uczucia są w pełni zrozumiałe. Nie brakuje tu także czarnych typów, których postępowanie może, a nawet powinno, bulwersować, oraz licznych sekretów, które pozwalają spoglądać na pewne kwestie z różnych perspektyw.

Myślę jednak, że największą siłą tej powieści będzie przede wszystkim przywiązanie do szczegółu. „Dworek...” można zaliczyć w poczet tych przedstawicieli beletrystyki historycznej, gdzie równie wielką wagę co do rozwoju intrygi, przywiązuje się także do tła wydarzeń. Jo Baker nie bazowała na wyobraźni, ale posiłkując się literaturą przedmiotową wiernie oddała realia epoki. Stroje, posiłki, wystrój wnętrz, zwyczaje, ale także wojenne przeżycia Jamesa (to zresztą najtrudniejsza w odbiorze część fabuły) – to wszystko składa się na realistyczną wizję autentycznej, XIX-wiecznej Anglii i domostwa, jakich pewnie było wtedy wiele.

„Dworek Longbourn” jest pierwszą książką wydaną pod nową marką Wydawnictwa Poznańskiego. Myślę, że to był bardzo dobry wybór na otwarcie i zaznaczenie swojej obecności na rodzimym rynku wydawniczym. To powieść o niespiesznie toczącej się akcji, która ma uświadomić, że marzenia nie mają statusu społecznego, bo marzyć może każdy.      

Za możliwość przeczytania bardzo dziękuję Pani Natalii z Wydawnictwa Czwarta Strona.

Wyzwania: „Czytamy książki historyczne”, „Czytamy powieści obyczajowe”.