Katarzyna Kołczewska "Idealne życie"

Katarzyna Kołczewska „Idealne życie”, Prószyński 2014, ISBN 978-83-7839-717-5, stron 384

Jak dobrze znasz swoich najbliższych? Czy jesteś w stanie ze stuprocentową pewnością powiedzieć, że wiesz o ich życiu wszystko? O tym, co ich martwi, cieszy, smuci, dotyka? Czy sięgasz dalej, niż to, co widoczne tylko dla oczu? Ewa Rudnicka właśnie przechodzi bolesną konfrontację z rzeczywistością. Jej siostra bliźniaczka popełniła samobójstwo. Dla wszystkich: jej męża, matki, sąsiadów i współpracowników, jest to szok, dla Ewy tym bardziej. Przecież to ona zazdrościła Elce tego idealnego życia, jakie wiodła w stolicy. Ewa z mężem i dziećmi egzystują tak, by starczało od pierwszego do pierwszego; jej szkolna pensja to za mało, więc musi jeszcze udzielać korepetycji. Dom wiecznie w remoncie, bo nie mogą sobie pozwolić na zrobienie wszystkiego raz, a dobrze. A Elka? Ona o takich problemach to pewnie w życiu nie słyszała. Posada dyrektora medycznego w wielkim koncernie, oddany mąż, syn na studiach w Londynie, dom – i to niejeden – jak z katalogu najmodniejszych wnętrz. Co tę kobietę sukcesu mogło pchnąć do tak radykalnego kroku?

Ewa czuje, że nie będzie w stanie dalej normalnie żyć, jeśli nie dowie się, dlaczego siostra targnęła się na życie. Decyduje się wyjechać do Warszawy i sprawdzić, czy to, co ona miała za pewnik w obrazie Elki, nie kryje czasem czegoś więcej.

Katarzyna Kołczewska debiutowała – wybitną w moim mniemaniu – powieścią „Kto, jak nie ja?”. Opowieść o osieroconej dziewczynce i opiekującą się nią ciotką-alkoholiczką, dogłębnie mną wstrząsnęła i sądzę, że pamięć o emocjach, jakie we mnie wzbudziła, pozostanie ze mną na długo. Gdy zobaczyłam zapowiedź nowej książki autorki, poczułam kategoryczny impuls do jej przeczytania. Od razu powiem, że ten utwór jest zupełnie inny i nie przeczołgał mnie tak, jak pierwszy. Nie znaczy to oczywiście, że ta książka jest gorsza – nie, ona jest doskonała, choć też niełatwo się ją czyta – po prostu w „Kto, jak nie ja?” zaangażowałam się dużo bardziej.

Moje podejście do całości wynika być może z faktu, że nie polubiłam Ewy, głównie przez to, że na każdym kroku podkreślała, jaka to mocna i głęboka więź łączyła ją z siostrą, a tak naprawdę nie widziała o niej nic. Jakiekolwiek sygnały ze strony Elki były przez nią odbierane jednoznacznie: jak bliźniaczka, będąca w tak uprzywilejowanej pozycji, może jeszcze na cokolwiek narzekać? Co ona wie o prawdziwie trudnym życiu? Nic przecież. A nagle okazuje się, że Ewa nie miała pojęcia, jak wygląda ten wewnętrzny, prywatny świat Elki, niewystawiany na widok publiczny. Wstyd, wyrzuty sumienia, żal, te uczucia staną się jej teraz dobrze znajome. I w tym aspekcie nie pojmowałam jej zachowania, tych pretensji do osób, które także nie zareagowały na to, co usiłowała im przekazać Elżbieta; i nawet jeśli były one w pewnym stopniu uzasadnione, to największe pretensje powinna mieć do samej siebie, jeśli uważała się za związaną z siostrą. Tymczasem ona wolała kręcić się z klapkami na oczach w tym niszczącym uczuciu zazdrości wobec siostry i jej „idealnego” życia.

Kołczewska porusza w swojej książce kilka znaczących problemów, o których jednak nie chcę pisać, ponieważ uważam je za kluczowe dla rozwoju akcji i które częściowo były dla mnie zaskoczeniem. Wspomnę za to o barwnym duecie inspektora Jaśkowicza i aspirant Koniecznej. Moim zdaniem pisarka powinna jeszcze wykorzystać tych bohaterów, bo ich kreacja – zwłaszcza tego mężczyzny o wyglądzie pospolitego bandziora, ale łagodnych oczach – wyszła jej po mistrzowsku. Pokusiłabym się nawet o stwierdzenie, że ich nowa sytuacja w epilogu aż prosi się o kontynuację. Bo tak naprawdę, po lekturze tych dwóch powieści, jestem przekonana, że Kołczewska poradzi sobie w każdym gatunku, jaki zdecyduje się wybrać.

„Idealne życie” to powieść, obok której nie da się przejść obojętnie. Ona stawia przed trudnym pytaniem o nasze relacje z osobami nam bliskimi; każe się zastanowić, czy sami nie włożyliśmy krewnych w szufladki naszego utartego, schematycznego myślenia, nie robiąc nic, by zweryfikować to ich umiejscowienie. Rodzi też refleksję, czy dla wszystkich słowo „idealny” znaczy na pewno to samo. Katarzyna Kołczewska ma niebywały talent do pisania o zwyczajnym-niezwyczajnym życiu i drugą powieścią potwierdziła swoją klasę. Niniejszym ogłaszam się jej oddaną wielbicielką.     

Wyzwania: „Czytamy powieści obyczajowe”, „Grunt to okładka”, „Polacy nie gęsi”.