Jürgen Thorwald "Ginekolodzy"

Jürgen Thorwald „Ginekolodzy”, Marginesy 2016, ISBN 978-83-65282-25-5, stron 392

Ostatnio przez Polskę przetacza się fala protestów w związku z projektem wprowadzającym całkowity zakaz aborcji. Protestom kibicuję z całych sił, jeśli już, to jestem za utrzymaniem prawa obowiązującego dzisiaj (choć i tak jest ono wyjątkowo restrykcyjne) i ogólnie jestem coraz bardziej przerażona tym, jakie piekło chcą niektórzy zgotować kobietom. Temat ten jest jednak na tyle kontrowersyjny i na tyle złożony, że musiałabym tu napisać cały elaborat, wspomnę więc tylko o dwóch rzeczach.

Mam wrażenie – i pewnie nie jestem w nim odosobniona – że większość polityków (o zgrozo, są wśród nich również kobiety...) oraz zdecydowana większość kleru ma Polki za idiotki i są przekonani, że gdyby tylko aborcja była możliwa w każdym jednym przypadku, to kobiety masowo popędziłyby do gabinetów ginekologicznych, by czym prędzej się jej poddać. Czy naprawdę tak trudno pojąć, że aborcja to zazwyczaj jest konieczność, która skutkuje dramatem i traumą? Po co spróbować postawić się na miejscu kobiety, którą czeka taki zabieg; lepiej uznać, że Polki są niespełna rozumu, więc mężczyźni, jako istoty wyższego gatunku, muszą ustanowić prawo, dzięki któremu pokierują tymi biednymi dziewczątkami i zdecydują o ich życiu (czujecie, mam nadzieję, tę ironię?). Druga sprawa, związana z powyższym, dotyczy podstawowego prawa człowieka: wolności decydowania o sobie. To właśnie to niezbywalne, wydawać by się mogło, prawo chce polskim kobietom odebrać wspomniany projekt – wychodzi więc na to, że kobieta to już nie człowiek. Mam nadzieję, że ostatecznie do tego nie dojdzie, bo inaczej marny nasz los i już się o nas boję. Zapytać by można, po co w ogóle o tym piszę? Ponieważ na lekturę towarzyszącą ostatnim doniesieniom medialnym wybrałam sobie „Ginekologów” Jürgena Thorwalda. Nie będzie chyba przesadą, jeśli stwierdzę, że projektowana ustawa cofnęłaby nas do najgorszych czasów, o których pisał ten niemiecki dziennikarz, historyk i pisarz. Dla mnie to jego pierwsza książka, ale już wiem, że na pewno nie ostatnia – zajmował się on głównie historią medycyny i II wojny światowej, i to właśnie publikacje z tej pierwszej dziedziny budzą moją wielką ciekawość.

Thorwald przedstawia drogę, jaką kroczyła ginekologia, by dojść do miejsca, w którym znajduje się obecnie. Zaczyna od wprowadzenia historycznego i od początków tej gałęzi medycyny (choć trudno oprzeć się myśli, że z medycyną to ona nie miała wtedy wiele wspólnego). Przedstawia tych, którzy jako pierwsi zoperowali przetokę, jajniki oraz dokonali cesarskiego cięcia. Na kartach książki znajdziemy sylwetki zwolenników antykoncepcji oraz gorliwych przeciwników jakiejkolwiek kontroli płodności. Niemiec pisze o badaniu cytologicznym i jego twórcy; o dwóch metodach operacyjnych raka: przez pochwę i przez brzuch; o pojawieniu się wśród metod diagnostycznych i leczniczych radu i promieniowania rentgenowskiego. Prezentuje burze, jakie wybuchały wokół kwestii porodu – ma boleć czy ma nie boleć (nad czym dyskutowali oczywiście ci, których ten ból nie dotyczył). Zajmuje się wreszcie tematyką ustaw antyaborcyjnych (coś bardzo na czasie...).

Przyjmując podział bardzo uproszczony, dla mnie jest to publikacja o tych „dobrych” i tych „złych”. „Dobrymi” byli wszyscy ci, którym naprawdę leżało na sercu życie i zdrowie kobiet, którzy widzieli w nich podmiot swej działalności, nie przedmiot. Ich nazwiska chyba powinnyśmy znać na pamięć, bo rzeczywiście wiele im zawdzięczamy. I tym bardziej że oni sami byli często odrzucani, pozbawiani możliwości pracy i badań, nierzadko stawali przed sądem, w kilku przypadkach uznanie przychodziło dopiero po latach, czego oni sami już nie doczekiwali. Przyznaję, że te fragmenty, choć napełniały nieraz goryczą, to jednocześnie bardzo dobrze mi się czytało – miło mieć świadomość, że żyli i praktykowali kiedyś lekarze, dla których kobieta była najważniejsza. Natomiast historie o tych „damskich rzeźnikach”, z którymi musieli się mierzyć i walczyć ci „dobrzy” – no cóż, tutaj najczęściej, mówiąc wprost (a i tak zbyt łagodnie), trafiał mnie szlag. Nie chciałabym nigdy trafić na kogoś – bo lekarzem nazwać się go nie da – który akurat ściga się z jakimś swoim konkurentem o to, który szybciej usunie np. torbiel (o przeprowadzeniu porodu kleszczowego czy wycinaniu macicy to już nawet nie wspomnę, zwłaszcza że przez całe wieki królowało tabu nagości i „medycy” nie widzieli, co badają...). Osobiście nie boję się chodzić do ginekologa, badam się regularnie, ale po lekturze chyba jeszcze radośniej pobiegnę na następną wizytę, a już na pewno docenię ten komfort opieki, jakiego możemy doświadczać współcześnie. Coś mi się w środku przewraca, gdy pomyślę, ile kobiet oddało życie, bo miały pecha trafić na takiego rzeźnika, który na dodatek śmiertelnością wśród swoich pacjentek nie przejmował się jakoś szczególnie, by nie powiedzieć że wcale.       

Są takie książki, które powinna przeczytać każda kobieta (mężczyzna chyba zresztą też). Zaliczyłam do nich „Zakazane ciało” Diane Ducret, teraz dołączają doń „Ginekolodzy” – warto poznać szczególnie tych, którzy o nas walczyli i chcieli dobrze dla naszego zdrowia i życia.