Stosik 11/2015

Listopadowe nowości wystąp:

Marta Szreder "Lolo"

Marta Szreder „Lolo”, Znak Literanova 2015, ISBN 978-83-240-2661-6, stron 224

W ostatnim czasie przeczytałam dwie powieści inspirowane prawdziwymi wydarzeniami, które przedstawiały sfabularyzowane życiorysy rzeczywistych zabójców. Seria „Na F/Aktach” wydawnictwa Od Deski do Deski skupia się na głośnych zbrodniach dokonanych w Polsce w ostatnich dekadach. W podobny nurt wpisuje się „Lolo” Marty Szreder. Autorka sięgnęła do życiorysu Karola Kota, nastolatka wkraczającego w dorosłość, który swą zbrodniczą „działalność” prowadził w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku w dzisiejszej stolicy Małopolski.

Łukasz Orbitowski "Inna dusza"

Łukasz Orbitowski „Inna dusza”, Od Deski do Deski 2015, ISBN 978-83-65157-00-3, stron 432

Bydgoszcz, ostatnia dekada XX wieku. Jędrek, Krzysiek i Darek, trójka kumpli, którzy próbują razem mierzyć się z życiem i swoim dorastaniem. Jędrek i Darek wywodzą się z podobnych rodzin, można powiedzieć, że z tych lepszych, szczególnie ojciec Jędrka dba o swoją pozycję, a jego bliscy mają mu w tym pomagać, by sąsiedzi darzyli ich należytym szacunkiem. Tylko Krzysiek ma gorzej, jego ojciec jest alkoholikiem – jednym z tych, którzy stale obiecują zerwać z nałogiem, a matkę wyraźnie przerasta rzeczywistość i z czasem coraz bardziej będzie uciekać we własny świat. Chłopcy po szkole włóczą się między ulicami miasta. Któregoś dnia dochodzi do sytuacji, która na zawsze zmieni życie całej trójki.

Anna J. Szepielak "Znów nadejdzie świt"

Anna J. Szepielak „Znów nadejdzie świt”, Nasza Księgarnia 2015, ISBN 978-83-10-12754-9, stron 480

Elwira miała to szczęście, że wychowywała się pod okiem swojej prababci. Teraz, gdy już od dawna jest dorosła i oczekuje narodzin pierwszego dziecka, zaczyna żałować, że kiedy dziarska staruszka snuła swoje opowieści z przeszłości, ona nie słuchała zbyt dokładnie, a nawet jeśli słuchała, to nie wszystko było dla niej zrozumiałe. Zresztą była też wtedy zajęta łobuzowaniem i chęcią dołączenia do grupy kumpli jej brata Wojtka. Był również czas, gdy w ich domu mieszkała krewna, Natalia – aż trudno dzisiaj uwierzyć, że kuzynka wybrała taką drogę życiową. Obie kobiety docierają do pewnych tajemnic rodzinnych.

Natasza Socha "Maminsynek"

Natasza Socha „Maminsynek”, Filia 2015, ISBN 978-83-7988-377-6, stron 384

Leander nie miałby problemów z odpowiedzią na pytanie o najważniejszą kobietę w jego życiu. To mama, kobieta, która kocha go bezwarunkowo i bezgranicznie, która nigdy go nie zawiodła, której bezgranicznie wierzy, bo przecież jeszcze nigdy go nie okłamała.  Poświęciła mu wszystko, dzięki czemu miał szczęśliwe dzieciństwo i świetną młodość, a i teraz znakomicie czuje się w jej towarzystwie. Ma już prawie czterdzieści lat, ale nie widzi szczególnej potrzeby wicia własnego gniazdka, przecież u mamy mu dobrze, to po co to zmieniać. Ale jaka powinna być kobieta jego marzeń, taka naprawdę idealna, to akurat doskonale wie. Powinna być samodzielna, broń Boże nie histeryczka, ma odznaczać się wewnętrznym spokojem i harmonią, ale przede wszystkim: „całkowita i stuprocentowa akceptacja mojej Matki” (str. 34) – to jest warunek konieczny, bez niego nie ma co mówić o jakiejkolwiek przyszłości. Po dłuższych lub krótszych związkach, weryfikowanych fachowym okiem matki, Leander poznaje Amelię. To pierwsza kobieta, która wydaje się spełniać to najważniejsze kryterium...

Iwona Banach "Klątwa utopców"

Iwona Banach „Klątwa utopców”, Nasza Księgarnia 2015, ISBN 978-83-10-12930-7, stron 400

Dagmara nie tak wyobrażała sobie wakacje. Z narzeczonym Filipem miała jechać nad morze, tymczasem szykuje się jej pobyt u dziadka. Starszy pan, nie bez powodu zwany Generałem, zraża do siebie wszystkie gosposie i to na jego wnuczkę spadnie konieczność poszukania nowej. Już na wstępie wszystko się komplikuje i Dagmara z przyjaciółką Kingą lądują w starym budynku szpitala psychiatrycznego na Roztoczu, w którym najwyraźniej coś straszy, bo nocne odgłosy do normalnej „aktywności” zrujnowanego budynku raczej trudno zaliczyć. Jakby tego było mało, towarzystwu – bo do dziewczyn dołączył Filip oraz znajomi, Michał i Andżelika – trafia się najprawdziwszy trup, dziadek znika, a mieszkańcy uroczej wioski w kółko mówią o jakichś utopcach. Prym wiedzie w tym ich gospodyni, niejaka Kusiakowa. Dagmara najchętniej opuściłaby tej rajski, wiejski pejzaż, gdyby nie fakt, że koniecznie musi tam zostać, choć nikt nie chce jej powiedzieć, w jakim celu. I co ona ma wspólnego z jakimś tajemniczym spadkiem?

Maryla Szymiczkowa "Tajemnica Domu Helclów"

Maryla Szymiczkowa „Tajemnica Domu Helclów”, Znak Literanova 2015, ISBN 978-83-240-3505-2, stron 288

Na głowie profesorowej Zofii Szczupaczyńskiej jest cały dom. Oczywiście, że sama nie gotuje ani nie sprząta, bo od tego ma Franciszkę i co rusz to nowe dziewczyny do pomocy, ale przecież zaplanowanie posiłków, a wcześniej zakupów, wyznaczenie kalendarza porządków - to wszystko samo się nie ogarnie. Do tego cały czas trzeba pamiętać o ich pozycji profesorostwa – mąż pracuje na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu, a ją, jego małżonkę, do czegoś to zobowiązuje. Teraz musi pozyskać fanty na loterię dla dzieci skrofulicznych. W tym celu udaje się Domu Helclów, którego pensjonariusze swoim rękodziełem mogliby wspomóc to zbożne dzieło dobroczynne. W zakładzie panuje akurat niecodzienna atmosfera, ponieważ jedna z mieszkających tam na stałe staruszek zaginęła bez śladu. Szczupaczyńską ogarnia dreszcz ekscytacji, jakiego nie czuła od dawna, i ani myśli z niego rezygnować; nie chce wracać do tej codziennej nudy, jaką jest jej życie. Zofia zaczyna własne śledztwo...

Aleksandra Zaprutko-Janicka "Okupacja od kuchni"

Aleksandra Zaprutko-Janicka „Okupacja od kuchni. Kobieca sztuka przetrwania”, Ciekawostki Historyczne.pl 2015, ISBN 978-83-240-3426-0, stron 304

Co najmniej piętnaście gatunków sera żółtego, tyle samo lub jeszcze więcej rodzajów wędlin czy  kiełbas, ryby, warzywa, owoce – do wyboru, do koloru. Asortyment sklepów i hipermarketów dzisiejszych czasów skłania ku refleksji, że generalnie rzecz biorąc, żyjemy obecnie w powszechnym dobrobycie (inna sprawa, że nie wszyscy mogą z niego korzystać), a nawet „przedobrobycie”, gdy okazuje się, ile żywności potrafimy marnować. Jedno i drugie zjawisko – czyli zarówno wypełnione po brzegi sklepowe półki, jak i wyrzucanie tego, czego nie zdążyło się skonsumować – dla ludzi, którzy w 1939 r. znaleźli się pod okupacją, byłoby nie do pomyślenia. O II wojnie światowej napisano już wiele, Aleksandra Zaprutko-Janicka postanowiła spojrzeć na te trudne i surowe czasy z perspektywy kuchni. Pochyliła się nad tym, co jedli i jak to zdobywali Polacy „za Niemca”.

Beata Chomątowska "Pałac. Biografia intymna"

Beata Chomątowska „Pałac. Biografia intymna”, Znak 2015, ISBN 978-83-240-3494-9, stron 336

Od czasu do czasu przez media przewija się kolejny akt namiętnej dyskusji na temat dalszych losów Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie. Spór toczy się między dwiema frakcjami: są tacy, którzy uważają, że powinno się go zburzyć, by raz na zawsze przestał być symbolem narzuconego siłą ustroju; ale są i ci, którzy niezależnie od konotacji traktują go jako część polskiej historii, jako zabytek (którym zresztą jest) i nieodłączny element tkanki stolicy. W Warszawie nie mieszkam, Pałacu nie widziałam, więc nie wiem tak do końca, czy mam prawo się wypowiadać w tej kwestii, ale osobiście skłaniałabym się raczej ku tej drugiej opcji, by budynek pozostał. Bo trzeba chyba pamiętać, że to nie jest tylko kupa cegieł ułożonych w wymyślny kształt, to przede wszystkim pamięć ludzi, którzy tworzyli historię tego miejsca, będąc jednocześnie świadkami zmieniającej się Polski pierwszej i drugiej połowy XX wieku. Beata Chomątowska, dziennikarka i pisarka, oddaje nam do rąk zbiór tekstów będących właśnie takim osobistym spojrzeniem na Pałac ludzi z nim związanych.

Grzegorz Kalinowski "Śmierć frajerom. Złota maska"

Grzegorz Kalinowski „Śmierć frajerom. Złota maska”, Muza 2015, ISBN 978-83-287-0212-7, stron 600. Premiera 18.11.2015.

Jest rok 1929. Heniek Wcisło bezapelacyjnie kończy z życiem aktywnego kasiarza. Czuje, że nadszedł czas, by się wreszcie ustatkować. Po tragicznej śmierci matki opiekuje się nadal babką i młodszą siostrą, ale chciałby już założyć własną rodzinę. Tylko czy Leokadia Rostocka to na pewno ta jedna jedyna? Heniek jest o tym przekonany, ale dziewczyna obraca się w innych kręgach towarzyskich i jej rodzina może nie zaakceptować zwykłego mechanika, nawet jeśli jest tak rzutki i obrotny, jak on, Heniek. To, że Leokadia jest coraz bardziej zauroczona Heńkiem, nie budzi entuzjazmu Karola Denhela. Młody aspirant sam ma ochotę na Lodzię i poprzysięga sobie zrobić wszystko, by dziewczyna była jego. Na punkcie Wcisły zaczyna mieć prawdziwą obsesję. Przed Warszawą tymczasem trudne dni. Sytuacja polityczna staje się coraz bardziej napięta, a konflikt wydaje się już nie do zatrzymania i opanowania. Szykuje się przewrót majowy...

Ben Kane "Srebrny orzeł"

Ben Kane „Srebrny orzeł. Kroniki Zapomnianego Legionu 2”, Znak Horyzont 2015, ISBN 978-83-240-3419-2, stron 608

Gdy postanowiła stanąć w obronie ściganego niewolnika, tak młodego jeszcze mężczyzny,  mogła przypuszczać, że to się dobrze nie skończy. Ale nie wyobrażała sobie, że mogłaby postąpić inaczej, w końcu kto jak nie ona, Fabiola, zna najlepiej smak bólu, cierpień i upokorzeń, jakimi dzień w dzień karmieni są niewolnicy. Jej los się odmienił, może mówić, że daleko zaszła, ale nadal nie wie, co dzieje się z Romulusem, jej bratem bliźniakiem; nie straciła też z oczu swojego głównego celu: zemsty na arystokracie, swoim ojcu. Gdy wchodzi w drogę łowcom niewolników, decyduje się opuścić latyfundium Brutusa, nad którym sprawuje opiekę, i udać się do swojego kochanka. Nie będzie to łatwe, bo wierny generał Cezara walczy w powstaniu w Galii. Lepsza jednak podróż pełna niebezpieczeństw, niż czekanie, aż zjawi się po nią Scewola, herszt bandy łowców, który na pewno nie odpuści.  

Natalia Sońska "Garść pierników, szczypta miłości"

Natalia Sońska „Garść pierników, szczypta miłości”, Czwarta Strona 2015, ISBN 978-83-7976-339-9, stron 364

Hanna Bielska na pierwszy rzut oka wygląda na pewną siebie kobietę sukcesu. Wie, czego chce, jest świadoma swojej wartości, nie boi się sięgać po to, co jej się należy. Ale tak naprawdę to tylko część obrazka. Położenie nacisku na rozwój zawodowy, na karierę, jest wynikiem nieudanego związku. Gdy przed kilku laty rozstawała się z Markiem, obiecała sobie, że więcej się nie zakocha, bo po co jej to? Relację ze swoim byłym opiera teraz na przyjaźni; gorzej, że jego żona jest jej szefową, więc o sympatycznym porozumieniu mowy raczej nie ma. O awansie chyba też nie i jak na razie Hania jest skazana na poprawianie cudzych tekstów, mimo że tak bardzo chciałaby pisać swoje. Uporządkowane życie Hanki idzie w odstawkę, gdy w jej życie niespodziewanie wkracza Wiktor. Wszystko zaczyna dziać się coraz szybciej i spontanicznie, a Hani, o dziwo, nawet się to podoba. Czy Wiktor okaże się tym, dla którego warto zmienić swoje poglądy na miłość i związki? 

Kamil Janicki "Żelazne damy"

Kamil Janicki „Żelazne damy. Kobiety, które zbudowały Polskę”, Znak Horyzont 2015, ISBN 978-83-240-3081-1, stron 384. Premiera 18.11.2015.

Starożytność i średniowiecze jakoś nigdy szczególnie do mnie nie przemawiały; są epoki w dziejach, które pociągają mnie znacznie bardziej. Ale jeżeli za ten wycinek historii bierze się Kamil Janicki, to ja nie mam innego wyjścia, jak tylko poznać efekt jego pracy. Janicki jest jednym z nielicznych, o ile nie jedynym, autorem, którego każda następna publikacja tak mocno mnie ekscytuje. Mam tutaj na myśli to, że w przypadku innych twórców czekam spokojnie na to, co będzie, natomiast jeśli chodzi o tego historyka, to rozmyślam, zastanawiam się, czym tym razem się zajmie, w stronę jakiej tematyki podąży. Jedno jest jednak niezmienne: zawsze mam pewność, że to będzie wyśmienita, czytelnicza uczta. „Żelazne damy” moją teorię opartą na praktyce – to w końcu jego szósta książka (napisana samodzielnie, nie jako współautor) - tylko potwierdzają.

„Ja, Fronczewski”, Piotr Fronczewski w rozmowie z Marcinem Mastalerzem

„Ja, Fronczewski”, Piotr Fronczewski w rozmowie z Marcinem Mastalerzem, Znak Literanova 2015, ISBN 978-83-240-2632-6, stron 368

Jestem dzieckiem lat osiemdziesiątych. Moje dzieciństwo to m. in. piosenki z filmów o profesorze Ambrożym Kleksie, a rolę tę zagrał wspaniale Piotr Fronczewski. Potem była jeszcze jedna odsłona muzyczna aktora, czyli Franek Kimono i niezapomniany „King Bruce Lee karate mistrz”; tych piosenek w moim domu też się słuchało. Jednak dopiero z czasem pojawiła się większa świadomość Fronczewskiego jako aktora, choć z pełnym przekonaniem mogę stwierdzić, że sympatią darzyłam go od zawsze. Jako że nic się w tym względzie nie zmieniło, chciałam poznać go bliżej, a czy jest coś lepszego dla tego celu, niż wywiad-rzeka? Taką rozmowę przeprowadził Marcin Mastalerz.

Katarzyna Misiołek "Ostatni dzień roku"

Katarzyna Misiołek „Ostatni dzień roku”, Muza 2015, ISBN 978-83-287-0180-9, stron 448

Wyszła z domu i do tej pory nie wróciła. Ktokolwiek widział poszukiwaną, jest proszony o kontakt... Magda nigdy nawet by nie pomyślała, że podobne zdania będą dotyczyły kiedyś jej rodziny. W sylwestrowy wieczór jej starsza siostra Monika schodzi po jakiś drobiazg do sklepu i już nie wraca. Nikt jej nie widział, wydaje się, że rozpłynęła się w powietrzu. Ani rodzice, ani mąż kobiety nie wierzą, że to mogła być ucieczka; są przekonani, że Monika na pewno by im czegoś takiego nie zrobiła. Wersja z porwaniem też jakoś do nikogo nie przemawia, nie są bogaczami, żeby ktoś miał żądać od nich okupu.

Joanna Olczak-Ronikier "Wtedy. O powojennym Krakowie"

Joanna Olczak-Ronikier „Wtedy. O powojennym Krakowie”, Znak 2015, ISBN 978-83-240-3869-5, str. 352

Lata temu natknęłam się w bibliotece na książkę Joanny Olczak-Ronikier „W ogrodzie pamięci”, tę, za którą pisarka otrzymała Nagrodę Nike. Po upływie czasu pozostało we mnie tylko poczucie, że to była znakomita lektura i jakkolwiek uważam, że dziś doceniłabym ją jeszcze bardziej – czyżby czas na powtórkę? – to jednak, kto wie, może to był jakiś znak, zapowiedź tego, jakie książki będę czytała w przyszłości. Ta przyszłość jest teraźniejszością i nie mogłam odmówić sobie tej przyjemności, by poznać nową publikację współzałożycielki Piwnicy pod Baranami.

Anna Kasiuk "Lewy brzeg"

Anna Kasiuk „Lewy brzeg. Łowiska, t. 1”, Replika 2015, ISBN 978-83-7674-466-7, stron 400

Majka pracuje w warszawskiej przychodni jako psycholog. Mieszka ze swoim schorowanym ojcem, są sobie bardzo bliscy. Po nieudanym związku z Tobiaszem, życie dziewczyny sprowadza się do pracy i domu, a wolny czas spędza z ukochaną przyjaciółką Ewą. Znają się na wylot i jedna dla drugiej jest wsparciem. Gdy któregoś wieczoru wychodzą do klubu, Majka staje się obiektem zainteresowania tajemniczego mężczyzny. Wkrótce poznaje go bliżej, a Paweł wzbudza w niej najróżniejsze i sprzeczne uczucia: z jednej strony niesamowicie ją pociąga, a z drugiej wywołuje w niej dziwny niepokój, czasem nawet i przerażenie. Majka nie wie, że ich spotkanie nie było przypadkowe. Paweł od lat ogarnięty jest obsesją znalezienia kobiety, która według niego sprowadziła na jego dom rodzinny tragedię. Paweł wierzy w istnienie klątwy i z czasem zaczyna podejrzewać, że Majka również jest nią dotknięta. Czy razem uda im się ją pokonać? Czy tych dwoje ma szansę na głębszą relację?