czwartek, 17 listopada 2016

Kamil Janicki "Damy ze skazą"



Kamil Janicki „Damy ze skazą. Kobiety, które dały Polsce koronę”, Znak Horyzont 2016, ISBN 978-83-240-3466-6, stron 448

Skazane na zapomnienie lub przynajmniej czarną legendę (choć nie wiem, co gorsze) kobiety polskiej historii odzyskują swój utracony blask, a wszystko dzięki temu, że swoje książki zaczął pisać Kamil Janicki. W serii „Prawdziwe historie” zaistniał „Pierwszymi damami II Rzeczypospolitej”; potem przyszły „Upadłe damy II Rzeczypospolitej”, a jeszcze później dość zaskakująco zmienił epokę i dostarczył swoim czytelnikom „Damy Złotego Wieku”, tytuł, według mnie, genialny, w którym stanął po stronie królowej Bony i sprawił, że matka Zygmunta Augusta nabrała w moich oczach prawdziwego życia i przestała się kojarzyć z wredną trucicielką. W zeszłym roku pojawiły się „Żelazne damy. Kobiety, które zbudowały Polskę”. Drugiej części tego ostatniego dzieła naprawdę nie mogłam się doczekać. A zdradzę Wam jeszcze coś – i to dopiero jest ekscytująca wiadomość – na spotkaniu autorskim na Targach Książki w Krakowie autor wspomniał, że chciałby „przejść” przez wszystkie epoki, spoglądając na nie z perspektywy istotnych dla nich kobiet. Prawda, że jest na co czekać? Ja w każdym razie za Kamila Janickiego mocno trzymam kciuki.

Tym razem na pierwszym planie są trzy kobiety. Matylda, siostra cesarza Ottona III; jej córka, Rycheza, późniejsza synowa Bolesława Chrobrego, oraz Przedsława. Ta ostatnia była jego trofeum, wywiezionym z Kijowa po napaści na jej brata, Jarosława, władcę Rusi. Pohańbiona, w gruncie rzeczy niewolnica, na rodzące się polskie imperium rzuci klątwę – wcale nie trudno dostrzec, że stała się ona faktem. Cofając się w czasie, poznajemy losy Matyldy, która miała to nieszczęście, że jej brat był królem? Nieszczęście? Niestety, bo to, że nosił koronę, mądrości wcale mu nie przydawało, skoro własną siostrę potrafił przegrać w kości. Matylda zostaje żoną syna palatyna reńskiego, Ezzona, który nie mógł się poszczycić w zasadzie niczym, żadną pozycją – tę dała mu dopiero rodzina stworzona z siostrą cesarza. Na jej prestiżu i renomie przez długie lata bazować też będzie jedna z ich córek, Rycheza. To ona doprowadzi do koronacji Bolesława Chrobrego, a później będzie walczyć o tron dla swojego syna, Kazimierza Odnowiciela.

Tak w skrócie, takim przeogromnym, można by przedstawić bohaterki „Dam ze skazą”. Nie chcę się rozpisywać na ich temat szczegółowo, bo po pierwsze, ich losy się splatają, a po drugie, opisanie tych zależności odebrałoby przyjemność czytania. A ta jest naprawdę olbrzymia. Pozycja ta, jak stwierdził sam autor, w żadnym razie nie jest naukowa – to raczej jedna z prób interpretacji zamierzchłej przeszłości. A interpretacje Janickiego to ja wprost uwielbiam. Tu wszystko jest tak spójne, tak wiarygodne, układa się w logiczną całość, że łatwo przyjąć, iż właśnie tak to wszystko wyglądało.   

Historyk stawia sobie „za cel przywrócenie do życia pewnej epoki” (str. 380) – i to na pewno mu się udaje. Jak nie przepadam za średniowieczem, tak od wydarzeń przedstawionych w książce naprawdę nie mogłam się oderwać. Drugie zadanie – „odtworzyć losy niesłusznie pogardzanych i lżonych kobiet” (tamże) – również zrealizował w fantastyczny sposób. A biorąc pod uwagę, że „żadna z tych niezwykłych dam nie doczekała się własnej, pełnoprawnej biografii” (tamże), tym bardziej należy się cieszyć, że powstały „Damy ze skazą” i je doceniać. Kolejny raz jestem pod wielkim wrażeniem talentu, erudycji i wiedzy oraz pasji Kamila Janickiego. I oczywiście czekam na więcej takich wyśmienitych lektur. 

Za możliwość przeczytania bardzo dziękuję Wydawnictwu Znak.

http://www.znak.com.pl/kartoteka,ksiazka,20735,Damy-ze-skaza

14 komentarzy:

  1. Ależ mi narobiłaś apetytu na tę książkę! Na szczęście już do mnie idzie ^^
    Uwielbiam te opowieści Janickiego o kobietach!

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Tak czułam, że będziesz pierwsza z komentarzem o chęci przeczytania;)

      Usuń
  2. Intrygująca lektura. Coś mnie do niej przyciąga.

    OdpowiedzUsuń
  3. Mam i nawet część przeczytałam. Świetnie napisana! :)

    OdpowiedzUsuń
  4. Znam pióro tego historyka więc do tej książki nie trzeba mnie namawiać.

    OdpowiedzUsuń
  5. Mam wszystkie wydane do tej pory książki pana Janickiego, oprócz tej. Teraz czytam "Upadłe damy II Rzeczypospolitej" i również chętnie sięgnę po "Damy ze skazą".

    Ps. Cieszy mnie wiadomość o tym, że autor chce przejść przez wszystkie epoki :)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Najcenniejsze jest to, że on jest z książki na książkę coraz lepszy:)

      Usuń
  6. Cieszę się, że tak pozytywnie oceniasz tę książkę - sama chwytam wszystko, co wychodzi spod pióra Kamila Janickiego i zawsze liczę na wysoki poziom. :)

    OdpowiedzUsuń
  7. Widzę nowy tytuł z serii, trzeba uzupełnić. Historie Prawdziwe to bardzo ciekawe pozycje i oprócz tego bardzo ładnie prezentują się na półce.

    OdpowiedzUsuń

Będzie mi miło, jeśli pozostawisz ślad swojej obecności. Komentarze wulgarne i obraźliwe będą usuwane.