Magdalena Witkiewicz "Po prostu bądź"

Magdalena Witkiewicz „Po prostu bądź”, Filia 2015, ISBN 978-83-8075-032-6, stron 336. Premiera 07.10.2015

Inspiracja bierze się z życia, nie ma lepszego tematu. To nim zajmują się twórcy literatury, to z niego czerpią autorzy muzyki. Czasem te dwie dziedziny sztuki splatają się ze sobą w jednym tańcu. Tak stało się w przypadku najnowszej książki Magdaleny Witkiewicz. Najpierw była piosenka Stinga „Practical Arrangement”. To ona dała impuls do „Po prostu bądź” – resztę znów dołożyło życie i autorka, jego wnikliwa i wrażliwa obserwatorka. Z takiego połączenia powstała powieść, w moich oczach, wyjątkowa.

„Możemy się umówić i zawrzeć pewien pakt...”

On był miłością jej życia, gdy go zabrakło, jej świat runął.

Została pustka i jeszcze ktoś...

W pobliżu zawsze był przyjaciel. Jego przyjaciel, któremu nie wolno było czuć.

„Ale możemy się umówić i zawrzeć pewien pakt”

Zaopiekował się nią na dobre i na złe.

„Pewnie nie taką miłość wymarzyłaś sobie w snach”

Miłość przychodzi bezszelestnie, nikogo nie uprzedza. Równie cicho odchodzi niezauważona.

„Lecz może pokochasz mnie za jakiś czas”.

Paulina.

Aleks.

Łukasz.

Trójka ludzi, dla których los przewidział różne konfiguracje. Nie uprzedził tylko, jak bardzo będzie ciężko; jak trudno będzie znajdywać siły, by przetrwać wszystko to, co zsyła. Słowa o pewnym pakcie, układzie, wypłynęły z Łukasza jakby same. Paulina uznała, że w jej obecnej sytuacji będzie to najlepsze wyjście. Ale czy relacja, w której tylko się bierze, a nic nie daje, i odwrotnie – oferuje się całego siebie, ale nie otrzymuje nic w zamian – ma w ogóle sens? I jakąkolwiek przyszłość przed sobą?

Magdalena Witkiewicz przeczołgała mnie psychicznie. Poszarpała, sponiewierała, sama nie wiem, jak jeszcze nazwać to, co ze mną zrobiła. Postawiła mnie wobec moich największych lęków, kazała mi się z nimi skonfrontować. Niczego tak się w życiu nie boję, jak nagłej, gwałtownej straty najbliższej osoby; tego, że któregoś dnia wyjdzie z domu, ot tak, jak co dzień, ale już nie wróci, pozostawiając wszystko w koszmarnym zawieszeniu – bo przecież ten ktoś miał plany na popołudnie i kolejne dni, bo pozostały jego rzeczy, bo przecież jeszcze niedawno rozmawiał, śmiał się, był... Sama myśl o takiej sytuacji przeraża mnie tak bardzo, że czym prędzej ją od siebie odpycham. Moja ukochana pisarka spowodowała, że musiałam się z tym strachem zmierzyć, czytając o przeżyciach Pauliny. Przeprowadziła mnie przez nie, choć łatwo nie było; przez większość lektury łzy same płynęły mi po twarzy, a towarzyszył im jakiś niewysłowiony żal i smutek. Nie chciałabym, żeby zabrzmiało to górnolotnie czy patetycznie, ale mam wrażenie obecności czegoś metafizycznego: bohaterka ma na imię jak ja, a jej kreator, czyli autorka, dotarła do moich głęboko skrywanych myśli, tych najczarniejszych. Nie wiem, jak to zrobiła – owszem, miałyśmy okazję poznać się bliżej, ale o lękach czy niepokojach nie rozmawiałyśmy. Tymczasem nagle poczułam się tak, jakbym zyskała przyjaciółkę, która rozumie mnie bez słów, która odczytała to, co nawet nienazwane i niewypowiedziane. Może trochę za bardzo odbiegłam od samej fabuły, ale z drugiej strony to tylko pokazuje, jak bardzo blisko rzeczywistości jest proza Magdaleny Witkiewicz. Jeszcze bliżej, niż sądziłam do tej pory. Bardzo się tutaj otworzyłam, ale bez tego nie potrafiłabym oddać, jak wielkie wrażenie wywarło na mnie „Po prostu bądź”. Choć kolejny już raz słowa to za mało, by opisać ten stan, gdy przeczytałam ostatnie zdanie takiej opowieści.

„Po prostu bądź” to sam koncentrat, żywa esencja emocji. Niewielu w niej bohaterów, ale to dobrze, bo dzięki temu wszystkie światła skierowane są na tych głównych: Łukasza i Paulinę. Witkiewicz kreśli mechanizmy targających nimi rozterek i wątpliwości, rozkłada je na czynniki pierwsze. I wierzcie mi, jest w tym zdecydowanie perfekcyjna. Absolutnie każdą cząstką umysłu i duszy przeżywałam razem z Polą jej żałobę. Cierpiałam wraz z Łukaszem, stawiając się na miejscu człowieka, który kochał za bardzo. Jedno w tym wszystkim jest jednak najważniejsze: nadzieja. I miłość. One zwyciężą wszystko, choć w danej chwili może się wydawać, że jest się na dnie najdotkliwszej rozpaczy. One przychodzą z czasem, choć myśli się, że to już nigdy nie nastąpi. Ale potem pojawia się znów ten pierwszy, jeszcze z nutą wyrzutów sumienia, nieśmiały uśmiech, potem szczery śmiech, a wreszcie promyki radości bycia. Świadczy o tym życie; mocno podkreśla to pisarka, a wie, co pisze - w końcu jest przecież specjalistką od szczęśliwych zakończeń, prawda?   

Wierni czytelnicy Magdaleny Witkiewicz wiedzą, jakim systemem pracuje autorka, a co za tym idzie, że jej twórczość można podzielić na dwa rodzaje: tę wywołującą wzruszenia i refleksje oraz tę pobudzającą do śmiechu – choć, oczywiście, jedno nie wyklucza drugiego i te dwa stany da się osiągnąć przy lekturze powieści z jednego „typu”. Podsumowując i zmierzając do najważniejszego wniosku po przeczytaniu „Po prostu bądź”: możliwe, że w pozostałych książkach z nurtu nieżartobliwego (że tak to nazwę), pisarka poruszała równie ważne, albo może nawet ważniejsze tematy, bo była przecież zdrada; był wpływ na związek dramatycznej, a z czasem trochę obsesyjnej, chęci posiadania dziecka; był nawet utwór zaangażowany społecznie, przekonujący do dawstwa szpiku. Jednak dla mnie to „Po prostu bądź” jest najlepszą, jak do tej pory, historią z tego poważniejszego nurtu. Mam nadzieję, że przeczytacie i doświadczycie równie silnych emocji, a może nawet, kto wie, przyznacie mi potem rację w ocenie.

Za możliwość przeczytania bardzo dziękuję Autorce i Wydawnictwu Filia.

Wyzwanie: „Polacy nie gęsi”.