Leslie Caroll "Królewskie romanse"

Leslie Carroll „Królewskie romanse. Namiętność, pożądanie, władza na dworach Europy”, Muza 2014, ISBN 978-83-7758-804-8, stron 608

Dawno już zapowiedź żadnej książki nie wzbudziła we mnie takiej huśtawki nastrojów. Przejrzałam opis – część historii była mi już znana, a ta kończąca miała traktować o księciu Williamie, następcy brytyjskiego tronu i jego poślubionej w 2011 roku żonie, nie legitymizującej się błękitną krwią Kate Middleton. Ten akurat rozdział trochę mnie na wstępie zniechęcił, ponieważ jest na wskroś współczesny, a bardziej byłam nastawiona na dawną przeszłość. Ale tu nastąpił zwrot akcji i toku mojego myślenia – doczytałam, że Leslie Carroll to autorka świetnej trylogii o Marii Antoninie, opublikowanej pod pseudonimem Juliet Grey, której dwa tomy miałam przyjemność poznać (trzeci ciągle jeszcze przede mną).

To całkowicie zmieniło postać rzeczy; wiedząc już, jakim stylem posługuje się jako pisarka i jak wielką wagę przywiązuje do szczegółów historycznych oraz do realistycznej kreacji swoich bohaterów, a przede wszystkim do ich emocji, by były zgodne z przekazami i źródłami, nabrałam niezbitej pewności, że jej publikacja niebeletrystyczna musi być równie udana. A gdy dodatkowo zobaczyłam liczbę stron, wiedziałam już, że to będzie strzał w dziesiątkę i znakomite dzieło. I tak od namysłu, „czy czytać”, przeszłam do opcji „koniecznie chcę przeczytać”. I jestem bardzo zadowolona, że udało mi się to zadanie zrealizować.

Wspomniałam o księciu Cambridge, więc zacznę od tego, co miałam napisać na końcu. Nawiązując do jego pradziadków, czyli króla Jerzego VI Windsora oraz jego żony, Elżbiety Bowes-Lyon, kojarzonej powszechnie jako pogodna staruszka – Królowa Matka, to trzeba stwierdzić, także po analizie wszystkich rozdziałów, iż są to jedyne dwie historie, w których to, co było na początku romansem – w znaczeniu stopniowo rozwijającego się związku - zakończyło się zawarciem małżeństwa. Pary te połączyła prawdziwa miłość i przyjaźń, i to one były czynnikiem decydującym, a nie względy dynastyczne, które w obecnych czasach chyba nie mają już aż tak wielkiego znaczenia.

Co innego w przeszłości. Nie bez powodu mówi się przecież: „polityka dynastyczna”, na co składał się najpierw wybór odpowiedniego kandydata / kandydatki, a później liczne zabiegi, podejmowane najczęściej przez dyplomatów, mające zapewnić przychylność wybranka czy wybranki. Już po ślubie najważniejszym zadaniem stawało się przedłużenie rodu, które często sprowadzało się do mechanicznych aktów podejmowanych aż do skutku. Czy można więc stwierdzić, że było to jedyny powód, dla którego szczęścia i prawdziwego uczucia zaczynano szukać poza małżeńską alkową? Powiedziałabym, że niekoniecznie: monarchowie – bo to oni częściej szukali sobie kochanek – przynajmniej niektórzy, mieli to albo w genach, albo po prostu w charakterze. Żona mogła być najcudowniejszą niewiastą pod słońcem, ale czemuż by nie skorzystać z przywilejów bycia władcą? Z kobietami było trochę inaczej. Zofia Dorota z Celle wyszła z założenia, że skoro mąż może ją zdradzać na prawo i lewo, to ona także. Niestety sromotnie się pomyliła i za ten błąd – a przecież szukała tylko miłości – zapłaciła okrutną cenę. Karolina Matylda Hanowerska, królowa Danii poślubiona Chrystianowi VI Oldenburgowi, miała to nieszczęście, że wybrany dla niej małżonek z każdym dniem coraz bardziej pogrążał się w chorobie psychicznej, rzuciła się więc w wir romansu z królewskim medykiem. Podobnie jak w przypadku Zofii Doroty, związek ten nie skończył się dla niej dobrze. Caryca Katarzyna miała zastępy kochanków, ale liczył się dla niej tylko Grigorij Potiomkin, którego pokochała, będąc już wdową. Czy faktycznie wzięli potajemny ślub? A jak faktycznie było z Marią Antoniną i wiernym jej hrabią, Axelem von Fersenem? Czy łączące ich uczucia było tylko platoniczne, czy może jednak przekroczyło granicę oddanej sobie nawzajem przyjaźni?

Nie bez powodu zadaję te pytania, ponieważ wątpliwości, jakie od lat budzą spory historyków, namiętnie badających przeszłość, próbuje też rozstrzygnąć Leslie Carroll. Podaje argumenty i kontrargumenty, w logiczny i merytoryczny sposób obala narosłe mity i fałszywe przekonania, czasem krzywdzące dla ich bohaterów. Autorka pisze barwnie, z polotem; tak jak zakładałam – z dbałością o drobiazgi, które jednak mają ogromne znaczenie. Nie pomyliłam się także w przypuszczeniu, że te sześćset stron to będzie kawał dobrej roboty, która przełożyła się na zaangażowanie w i przyjemność z lektury.   

Myślę, że w „Królewskich romansach” każdy znajdzie coś dla siebie, przede wszystkim uczucia i namiętności, które zdają się być uniwersalne dla każdej epoki. Dla tych, którzy dopiero zaczynają poznawać (lub dopiero chcą to zrobić) historię, mogą one stanowić punkt wyjścia do dalszego zgłębiania życiorysów zaprezentowanych postaci. Ci, którzy spotkali się z bohaterami już wcześniej, mają szansę na usystematyzowanie swojej wiedzy. Mnie bardzo ucieszyło to, że właśnie obok znanych opowieści, miałam okazję poznać nowe. I bardzo bym sobie życzyła, żeby na polskim rynku wydawniczym ukazały się wspomniane na kartach tej publikacje pozostałe dzieła Leslie Carroll o podobnej tematyce.    

Za możliwość przeczytania bardzo dziękuję Wydawnictwu Muza.

Wyzwania: „Czytamy książki historyczne”, „Nie tylko literatura piękna...”.